Ken je dat gevoel? De werkweek zit erop, je klapt je laptop dicht en strekt je even uit. Yes, het weekend kan beginnen! Heerlijk twee dagen vrij, tijd voor andere zaken. Het werk achter je laten en aandacht voor andere dingen. Je vertrekt naar huis en onderweg bedenk je je dat je nog iets vergeten bent. Ach, dat is iets voor maandag. Nog geen kilometer verder dient de volgende werkgedachte zich aan, die alweer opgevolgd wordt door de volgende. Zo rijd je je weekend wel tegemoet, maar je hoofd is nog steeds aan het werk. Eenmaal thuis merk je dat het niet stopt, je brein blijft actief en heeft niet door dat het mag stoppen. Als je naar bed gaat, is het wel wat rustiger in je hoofd, maar echt afgeschakeld ben je nog niet.

Hoe kun je nu dat overactieve brein tot rust brengen?

Als we kijken naar de oorzaken van dit overactieve brein, zien we dat bij iedere (denk)actie ons actiehormoonsysteem wordt geactiveerd. Hierdoor krijgt ons brein een prikkel om met creatieve oplossingen en ideeën te komen. Je zou deze actiehormonen kunnen beschouwen als een versneller van het brein, ideaal voor (denk)activiteiten om je gestelde doelen te bereiken. Maar het kan onhandig worden als deze actiehormonen niet of onvoldoende afnemen wanneer de werkprikkels zijn verminderd. Dit kan ontstaan als je bijvoorbeeld tijdens je werk onvoldoende pauzes neemt, je alsmaar door blijft gaan. Hierdoor blijft de hormoonspiegel stijgen en kan deze, na verloop van tijd, steeds minder gemakkelijk dalen. Als dit lang genoeg duurt, zakken de actiehormonen zelfs niet meer terug naar een basisniveau en blijft je brein continu actief.

Het Zeigarnik-effect speelt een grote rol

Je brein maakt onderscheid tussen open en gesloten “mapjes”. De onderzoekster van dit effect, Zeigarnik, ontdekte dat, bij een ober die de bestellingen van een tafeltje allemaal uit zijn hoofd kende, deze compleet weer vergat nadat de rekening was betaald. Het brein bij deze ober is getraind om informatie open te houden en weer te vergeten als het niet meer nodig is. Dit geldt niet alleen voor obers. Als ons brein taken niet kan afronden, blijven de betreffende “mapjes” openstaan. Dit vraagt voortdurend om energie en onze aandacht om ze af te maken. Heb je jezelf wel eens voorgenomen om iets belangrijks in het weekend af te maken, maar kwam je er uiteindelijk niet aan toe? Dan heeft dit “mapje” je het hele weekend energie gekost en heb je er waarschijnlijk regelmatig aan gedacht.

Dure breinprogramma’s

Een andere oorzaak waardoor je brein moeilijk kan stoppen, kan worden gevonden in onze breinprogrammatuur. Hoewel alle programma’s in je brein nuttig kunnen zijn, kunnen sommige programma’s te vaak worden uitgevoerd en uiteindelijk in de weg gaan zitten. Angst- of onzekerheidsprogramma’s kunnen handig zijn, omdat ze voorkomen dat je in problemen komt. Maar als ze te vaak aan staan, werken ze tegen je. Je brein blijft, wanneer deze programma’s geactiveerd zijn, in een actieve modus staan. Was het wel goed zo? Heb ik de juiste reactie gegeven? Had ik het anders moeten doen? Je kent vast wel die interne dialoog die dan begint en vaak pas stopt als het tegendeel is bewezen. Deze programmatuur noem ik “duur”, omdat ze je veel energie kosten en je behoorlijk kunnen afleiden van andere zaken. Onze breinprogramma’s hebben ook een wisselwerking met de eerdergenoemde actiehormonen, wat kan leiden tot een negatieve spiraal in je persoonlijke energiemanagement.

Hoe stop je je overactieve brein?

Nu we weten waarom ons brein niet lijkt te stoppen als we dat wel willen, kunnen we ook op een rijtje zetten hoe je dit kunt voorkomen of oplossen:

• Zorg voor voldoende pauzes en geef niet continu gas.
• Ga regelmatig uit je hoofd door te bewegen (in de natuur werkt dat nog beter).
• Zorg voor voldoende slaap, zodat je weer opstaat met een opgeruimd hoofd.
• Activeer regelmatig je ontspanningssystemen door je spieren te ontspannen.
• Adem regelmatig wat langer uit.
• Plan bewuste ontspanningsmomenten (BOMmetjes) in je agenda.
• Bekijk je e-mails alleen als je tijd hebt om ze te beantwoorden.
• Ga na of de zaken in je hoofd echt jouw verantwoordelijkheid zijn en delegeer indien mogelijk.
• Vermijd afleiding van anderen die voortdurend vragen aan je stellen.
• Werk eerst iets af voordat je aan het volgende begint.
• Schrijf alle openstaande zaken aan het einde van je dag op en/of plan ze in je agenda.
• Monotask in plaats van multitask.

Met deze oplossingen investeer je overdag al in het loslaten van je werk ‘s avonds. Hierdoor breng je je brein in de juiste staat om goed te kunnen stoppen. Als je overdag te enthousiast doorgaat, zal je brein ‘s avonds of in het weekend niet meer willen stoppen. Dit kost niet alleen veel energie, maar heeft ook invloed op je welverdiende vrije tijd.

Wil jij leren hoe je je brein en biochemie zo kunt aansturen dat je optimaal kunt leven en werken? Wil jij deze wetenschappelijke kennis omzetten in praktische handvatten? Schrijf je dan in voor de TopState training en ontgrendel het volledige potentieel van je brein voor een leven en werk in topconditie.