Soms is die ene vraag net te veel

Vandaag had ik een gesprek met een professional die me vertelde dat iets hem in de privésfeer niet helemaal lekker zat. Het was vooral een gevoelskwestie. Hij en zijn vrouw, twee hardwerkende mensen, hebben werktijden die niet met elkaar overeenkomen. Nu was dat op zich het punt niet, maar wel het volgende: als hij op vrijdag aan het einde van de werkweek moe thuiskomt, begint zijn vrouw aan haar baan in de horeca. Maar wat gebeurt er iedere vrijdag? Zijn vrouw heeft een lijstje klaarliggen met het vriendelijke verzoek deze taakjes er in het weekend nog even bij te doen.

Op dat moment zit zijn brein nog helemaal vol met “werkzaken”, waardoor dit lijstje hem net te veel is. Het past er in zijn hoofd gewoonweg niet meer bij. Hij raakt geïrriteerd, ondanks dat hij ook wel begrijpt dat het dingen zijn die zijn vrouw niet zomaar aan hem vraagt. Deze geïrriteerdheid zit hem niet lekker en het herhaalt zich ook nog eens iedere vrijdag.

Zeigarnik effect

Deze professional geeft eigenlijk aan dat hij met een ‘te vol hoofd’ thuiskomt en er eigenlijk geen vraag meer bij kan. Het brein heeft een bepaalde capaciteit. En vol is dus vol. Maar hoe zorg je er nu voor dat je in je hoofd voldoende ruimte houdt? Hiervoor leg ik je graag het Zeigarnik-effect uit.

Je brein maakt onderscheid tussen openstaande mappen en afgesloten mappen. De onderzoekster, Zeigarnik, ontdekte dit effect toen ze een drankje dronk in een koffiehuis in Wenen. Ze bestelde een aantal keren waarbij het haar opviel dat de ober hun bestelling geen enkele keer had opgeschreven. Nadat de rekening was betaald en de groep het koffiehuis had verlaten, ging ze terug. Toen ze de ober vroeg naar zijn werkwijze, bleek dat hij zich niets meer kon herinneren welke drankjes door haar en haar vrienden waren besteld. Als de rekening dus eenmaal was betaald, kon de ober dit ‘bestand’ als afgesloten beschouwen en vergeten.

Beperkte capaciteit

Dingen die we nog niet hebben afgerond blijken we dubbel zo goed te onthouden als de dingen die we hebben afgerond. Ook blijkt dat een ‘nog openstaande map’ constant energie vraagt. Is een map eenmaal afgesloten, dan kost het geen energie meer. Omdat er op een dag veel dingen op ons afkomen, die we niet direct afhandelen, staan er vaak veel mappen tegelijk open. Ons brein heeft gelukkig veel mappen, maar helaas is dit aantal niet onbeperkt. Een vol of moe hoofd geeft dus aan dat alle mappen in gebruik zijn en er veel energie wordt verbruikt.

Een moe hoofd heeft op den duur minder mappen

Als je gedurende een lange tijd alle mappen dagelijks gebruikt, raakt je brein overbelast. Je brein gaat als oplossing zijn belasting verlagen, door het aantal mappen te verminderen. Dit is nu exact wat de professional in mijn beginstukje iedere vrijdag ervaart. Er zijn steeds minder mappen, maar de vraag naar mappen, de taken, worden helaas niet minder. Heel frustrerend zo’n vol of vermoeid hoofd.

Sluit steeds een map weer af

Als je met een leeg en energiek hoofd wilt werken, of thuiskomen, is het dus belangrijk om je taken af te sluiten in je hoofd. Een mail wel lezen, maar denken “daar reageer ik straks wel op”, is dus niet handig. Deze map blijft open staan en kost voortdurend stroom.

Natuurlijk, kun je niet alles direct afronden, maar wel veel meer dan je denkt. Open ook pas een map als je de tijd hebt om deze af te sluiten. Ga bewust om met het openen en sluiten van je ‘mappen’, om zo met een opgeruimd hoofd veel efficiënter te werken en energie te besparen.

Naast het sluiten van mappen is het ook essentieel om je hippocampus, een regio in je brein waar informatie wordt opgeslagen, in topvorm te houden. Je biochemie speelt hierbij een cruciale rol. Een overmaat aan stresshormonen kan leiden tot krimp van de hippocampus, waardoor je moeilijker dingen kunt onthouden en sneller in de valkuil van het constant blussen van brandjes belandt.

Wil je de regie over je brein behouden, zodat je optimaal kunt presteren met een helder hoofd en voldoende energie? Klik dan op de volgende link voor meer informatie over en aan de slag te gaan met de TopState training.