“Hallo Mam, hoor je me eigenlijk wel?” Een plotselinge vraag van mijn dochter. Ik schrik op uit mijn bezige bui. “Ja, tuurlijk”, hoor ik mezelf zeggen. Maar ik moet bekennen dat, ondanks dat ik de gehele zin woord voor woord kan herhalen, de betekenis van de woorden nu pas tot mij door dringt. Ik ga er even voor zitten, want deze vraag, vraagt om wat meer aandacht.

Hoor je alleen de woorden, of ook de betekenis ervan?

Je herkent dit vast wel. Je kunt luisteren en écht luisteren. Je kunt woorden horen, herhalen in de juiste volgorde, maar de context ook volledig missen. Op de werkvloer wordt er ook weleens niet echt geluisterd.

Horen we daadwerkelijk wat onze collega’s of klanten zeggen, of horen we de woorden en zijn we bezig met het verhaal wat we zelf willen gaan vertellen, of wat nog in ons hoofd zit? Erg jammer, want zo mis je mogelijk de echte vraag of het probleem waar de klant, of je collega, mee geholpen wil worden. Als gesprekspartner herken je trouwens deze mismatch direct. Je onderbuikgevoel geeft direct aan dat je hier niet moet zijn. Je mist de afstemming.

In welke standen kun je waarnemen

In je autonome zenuwstelsel heb je een gas- en remsysteem. Sta je op het gas, dan worden je actiehormonen geactiveerd om jou tot actie te bewegen. Je zintuigen staan paraat, ze hebben één doel, met alle binnengekomen informatie jou de juiste prikkels te bezorgen voor deze actie. Je zintuigen staan op scherp met een actiedoel. Hierbij zijn eerste indrukken, woorden en geluiden belangrijker dan de context.

Maak je meer gebruik van de rem, dan maak je minder actiehormonen aan en staan je zintuigen niet direct gericht op doelmatig handelen. De betekenis van wat er gezegd wordt is dan weer belangrijker. Als je bijvoorbeeld haast hebt (gas) en je moet snel een weg oversteken, dan zie je wel de auto’s waarvoor je moet stoppen, maar je mist helemaal dat er in de auto een bekende zit die naar je zwaait. Dit is voor je systeem – om snel over te steken – namelijk helemaal niet van belang. Zit je ontspannen in je achtertuin, dan kun je ineens horen hoeveel vogels er aan het fluiten zijn.

Een goed gesprek vraagt om een juiste luistermodus en daarmee een zenuwstelsel dat dus meer op de rem staat, dan op het gas. En het mooie is, dit kost je ook nog minder energie!

Zo activeer je efficiënt luisteren

Zorg er daarom voor dat je bij een gesprek niet gehaast van start gaat en dat je er de tijd voor hebt. Deze voorwaarden heb je als eerste nodig om in een rem-modus te kunnen komen. Noem dan – voordat je in gesprek gaat – voor jezelf vijf dingen op die je ziet. Ik zie de tafel, het raam, een schilderij, mijn andere collega… Van wat je ziet, vind je niets, het is waarnemen zonder doel. Door dit te doen, geef je je zenuwstelstel de prikkel over te gaan op de rem. Je kan dit natuurlijk ook doen door gebruik te maken van je andere zintuigen. Ik voel mijn handen op tafel steunen, ik voel mijn zitvlak op de stoel, ik voel dat mijn voet op de grond staat, mijn mouw in mijn elleboog…

Door jezelf op deze manier in de rem-modus te zetten, kom je in de beste stand om je gesprek te beginnen. Je luistert zeer efficiënt en zult er snel achter komen wat iemand je wil vragen of vertellen.