Afgelopen week was ik op vakantie naar de zon. Vanuit ons hotel hadden we uitzicht op een boulevard met een crêperie, met wel een hele bijzondere crêpe bakker. Wat zo opvallend was, was de manier waarop hij zich gedroeg tijdens het bakken van een crêpe. Ik heb het met veel plezier en verwondering vanaf het balkon bekeken. Wat was er nu zo bijzonder aan deze crêpebakker? Op het moment dat er een crêpe besteld werd, gebeurde het, keer op keer. Hij ging dribbelen, maakte hele drukke bewegingen met zijn mond en armen en kon geen seconde meer stil staan. Het was alsof er een kwartje inging en het poppetje ging dansen. Als de crêpe klaar was, viel hij stil en bewoog weer rustig. Hij heeft geen enkele crêpe gebakken zonder deze actieve dribbelbewegingen. Ik vraag me af of hij nog een crêpe zou kunnen bakken zonder deze bewegingen. Ik verwacht van niet. Deze gewoonte is er zo diep ingesleten dat zijn brein het niet meer los wil laten.

Heb jij dat ook? Een ingesleten gewoonte, iets wat je keer op keer blijft doen, ook al wil je er mee stoppen? Zeker bij een inefficiënte gewoonte snap je niet dat het lastig is om er vanaf te komen juist, omdat het je niets oplevert of te veel energie kost. Bewust wil je er vaak wel van af, maar je onderbewuste brein houdt van gewoontes ook al zijn ze onhandig en duur. Ik ga je uitleggen waarom.

Er zijn twee redenen voor je brein om een gewoonte vol te houden:

1. Een gewoonte opgeven is dodelijk voor je brein

Vanuit de evolutie van de mens gezien is stil staan gevaarlijk. Je bent op dat moment een gemakkelijke prooi voor roofdieren. Je brein zal stilstand dus te allen tijde willen voorkomen om jou te laten overleven. Als je een gewoonte wilt doorbreken (laat naar bed gaan, bijvoorbeeld) en in je brein een ander programma aan wilt zetten (op tijd gaan slapen) dan heeft je brein iedere keer een paar seconden nodig om deze andere weg in de slaan. En dat is nu precies wat je brein niet wil en daarom zal voorkomen. Je brein gaat tegengas geven om de bekende snelle route weer te nemen en jij bent, voor je het weet, je bekende gewoonte weer volledig aan het uitvoeren.

2. Een gewoonte doorbreken kost meer energie dan de gewoonte behouden hoe ongunstig deze ook is

Op het moment dat je brein een nieuwe route gaat nemen, heeft je brein daar extra energie voor nodig. Het nemen van een andere route kost je brein dus veel meer stroom dan het ingesleten pad weer te volgen. Je brein wil dus vasthouden aan vaste gewoontes om energie te besparen. Dat de onhandige gewoonte op zich nog meer energie kost (te weinig slapen) daar kijkt je brein op dat moment niet naar.  Op de korte termijn bespaart hij energie.

Gelukkig heb je altijd de mogelijkheid om een gewoonte te doorbreken.Dit doe je door je brein in verwarring te brengen op het moment dat je deze gewoonte doet. Hiermee ontstaat er voor je brein de mogelijkheid om nieuwe breinpaden aan te gaan leggen en oude te doorbreken. Dit vraagt wel om een aanpak waarbij jij de baas bent over je brein (en niet andersom). Met een goede handleiding ben je dan ook zo van je ongewenste of dure gewoonte af.

Ik weet niet of de crêpe-bakker zijn dribbelgewoonte wil doorbreken. Misschien is het wel zo dat hij daardoor juist zoveel klanten aantrekt want het was er ook altijd druk. Ik ben er ook een gaan bestellen, nadat ik er geboeid naar heb staan kijken. Wat ik wel weet is dat zijn brein het er niet mee eens zal zijn als hij van deze gewoonte af wil!