Ken je dat gevoel? De werkweek zit erop, je klapt je laptop dicht en strekt je even uit. Yes, het weekend kan beginnen! Heerlijk twee dagen vrij, tijd voor andere zaken. Het werk even achter je laten en aandacht voor andere dingen. Je vertrekt naar huis en onderweg bedenk je je dat je nog iets vergeten bent. Ach, dat is iets voor maandag. Nog geen kilometer verder dient de volgende werkgedachte zich aan, die alweer opgevolgd wordt door de volgende. Zo rijd jij je weekend wel tegemoet, maar je hoofd is nog steeds aan het werk. Eenmaal thuis merk je dat het niet stopt, je brein blijft aan en heeft niet door dat het mag stoppen. Als je naar bed gaat, is het wel wat rustiger in je hoofd, maar echt afgeschakeld is je hoofd nog niet.

Hoe stop je nu een hoofd dat het werk maar niet los wil laten?

Als we kijken naar de oorzaken van dit overactieve brein, zien we dat voor iedere (denk)actie die we inzetten ons actiehormoonsysteem wordt geactiveerd. Ons brein krijgt daarmee een prikkel om met creatieve oplossingen en ideeën te komen. Je zou deze actiehormonen kunnen zien als een versneller van het brein. Ideaal bij (denk)activiteiten om zo je gestelde doelen te bereiken. Maar onhandig als deze actiehormonen niet of onvoldoende zakken als de actieprikkels van je werk afgenomen zijn. Als je tijdens je werk bijvoorbeeld onvoldoende pauzes neemt, dan blijf je gas geven en rem je nooit even af. Hiermee blijven de hormoonstoffen stijgen en kunnen ze minder gemakkelijk terugzakken. Als je dit lang genoeg laat duren dan zakken ze zelfs niet meer terug naar de basis en staat je brein continu op ‘aan’.

Het Zeigarnik-effect speelt een grote rol

Je brein maakt onderscheid tussen open en gesloten mapjes. De onderzoekster van dit effect, Zeigarnik, ontdekte dat een ober de bestellingen van een tafeltje allemaal uit zijn hoofd kende, totdat de rekening betaald was. Het brein van een ober is getraind om mapjes met informatie open te houden en weer te vergeten als het niet meer nodig is. Zo werkt het niet alleen bij obers. Als ons brein taken niet af kan ronden, staan de betreffende mapjes ook nog open. Dit vraagt voortdurend om energie en onze aandacht om afgemaakt te worden. Neem jij je ook wel eens voor iets in het weekend af te maken, maar kom je er uiteindelijk niet aan toe? Dan heeft dit mapje je het hele weekend energie gekost en heb je er naar grote waarschijnlijkheid ook regelmatig aan gedacht.

Dure breinprogramma’s

Een andere oorzaak waardoor een brein maar moeizaam kan stoppen, kunnen we vinden in onze breinprogrammatuur. Ervan uitgaande dat alle programma’s in je brein nuttig zijn, kunnen sommige programma’s ook te vaak gedraaid worden en gaan ze je uiteindelijk in de weg zitten. Zo zijn angst- of onzekerheidsprogramma’s handig, want hiermee loop je niet in zeven sloten tegelijk. Maak je er te veel gebruik van dan werken ze in je nadeel. Je brein blijft, als deze programma’s geactiveerd zijn, in een actieve stand staan. Is het wel goed zo? Gaf ik wel de juiste reactie? Had ik het niet anders moeten doen? Je kent het vast wel, de interne dialoog die dan opstart en vaak pas stopt als het tegendeel bewezen is. Deze programmatuur noem ik duur, ze kosten je namelijk veel energie en kunnen je behoorlijk afleiden van andere zaken.

Onze breinprogramma’s hebben ook nog een wisselwerking met de actiehormonen, de eerst benoemde oorzaak. Bij veel actiehormonen worden deze programma’s veel sneller geactiveerd. Een wisselwerking die kan leiden tot een negatieve spiraal.

Zo stop je je overactieve brein

Nu we weten hoe het komt dat ons brein niet stopt met werken, als jij wel gestopt bent, kunnen we ook op een rijtje zetten hoe je dit kunt voorkomen of oplossen:

• Zorg voor voldoende pauze en geef niet continu gas
• Ga regelmatig uit je hoofd door te bewegen (in de natuur werkt nog sneller)
• Zorg voor voldoende slaap en sta daardoor weer op met een opgeruimd hoofd
• Activeer regelmatig je rustsystemen door (je spieren) te ontspannen
• Adem met regelmaat wat langer uit
• Plan BOMmetjes in je agenda (Bewuste OntspanningsMomenten)
• Neem alleen je mail door als je de tijd hebt deze te beantwoorden
• Kijk bij de mapjes in je hoofd of het wel jou verantwoordelijkheid is en ga delegeren
• Voorkom afleiding van anderen die steeds vragen aan je stellen
• Werk eerst iets af voor je aan het volgende begint
• Schrijf alle losse eindjes aan het einde van je dag op en/of plan ze in je agenda
• Ga monotasken in plaats van multitasken
• Ga aan de slag met je dure breinprogramma’s door deze te deactiveren, iets wat je kunt leren in een van onze trainingen of opleiding

Met deze oplossingen investeer je overdag al in het loslaten van je werk ‘s avonds. Je brengt hiermee je brein in de juiste staat om te kunnen stoppen. Als jij overdag te enthousiast door raast, weet je brein in de avond of in je weekend niet meer van ophouden. Dit kost je niet alleen veel energie, maar heeft invloed op je welverdiende vrije tijd.